Bijdrage bij coali­tie­ak­koord 2019 - 2023 'Samen bouwen aan Over­ijssel'

Voorzitter,

Vorige week heb ik de vergadering verlaten uit protest tegen een kort daarvoor aangenomen ordevoorstel. Wat ik aan die gang van zaken onverteerbaar vond, is dat er een ordevoorstel werd gedaan met een politiek-inhoudelijke argumentatie, waarmee werd voorkomen dat die politiek-inhoudelijke discussie gevoerd kon worden daar waar die thuis hoort, namelijk ín de vergadering. Ik heb het ervaren als het buiten spel zetten van de minderheid in onze Staten, omdat je een nipte meerderheid hebt over rechts.

En, voorzitter, dat is een gang van zaken die absoluut niet past bij ‘Samen bouwen aan Overijssel’. Niet bij de titel van het coalitieakkoord en ook niet bij de inhoud en toon van het coalitieakkoord. Dus, hoe moeten we die twee zaken met elkaar rijmen? Ik ervaar het gedrag van de coalitiepartijen CDA en VVD, vorige week, als in schril contrast met de open, uitnodigende houding van het coalitieakkoord.

Voorzitter, ik heb geconcludeerd dat we vorige week getuige waren van een soort vrijgezellenfeest. U weet wel, zo’n feest kort vóór een huwelijk waarin een van de huwelijkspartners met zijn of haar vrienden nog één keer doet wat tijdens het huwelijk niet meer mag. Zo’n feest ook waarna je de volgende dag wakker wordt met een enorme kater, misschien ook met een tijger op je hotelkamer of een tattoo van Mike Tyson in je gezicht, maar in ieder geval dat je je afvraagt: wat heb ik gedaan? Volgens mij was vorige week zo’n vrijgezellenfeest.

En dan vandaag het huwelijk. Nu eerst de formaliteiten van de huwelijksvoltrekking en straks – als het goed gaat – zijn we allemaal uitgenodigd voor de receptie.

Voorzitter, we hebben de huwelijksgeloften van de nieuwe coalitie met veel belangstelling gelezen. Samen bouwen aan Overijssel. Het coalitieakkoord is een akkoord op hoofdlijnen, met een open, uitnodigende houding naar de samenleving en naar de rest van de Staten. Het zal duidelijk zijn, dit is niet ons akkoord – we zijn niet blij met de nadruk op economie en op extra asfalt en we missen vooral urgentie op het gebied van klimaat en van biodiversiteit, maar die open houding van het coalitieakkoord, die bevalt ons. De Partij voor de Dieren neemt die uitnodiging graag aan. We willen ons positief kritisch opstellen t.o.v. dit college en we zullen ons best doen om – met de juiste argumenten – met ideeën en initiatieven te komen op de voor ons belangrijke dossiers: klimaatmitigatie, de omschakeling naar kringlooplandbouw en herstel van de biodiversiteit.

Maar, voorzitter, een akkoord op hoofdlijnen leidt ook onvermijdelijk tot vragen over de politieke ruimte die er werkelijk wordt geboden. Vier van die vragen willen we vandaag stellen aan de collegepartijen.

Als het gaat over de omschakeling naar kringlooplandbouw is het volgens ons onvermijdelijk om het ook te gaan hebben over het verkleinen van de veestapel in onze provincie. Mijn vraag is of dit onderwerp nog steeds taboe is, of valt er met dit college ook te spreken over het verminderen van het aantal landbouwhuisdieren in onze provincie?

Erg verheugd waren we om in het akkoord te lezen dat het belang van onze natuurherstel­maatregelen in de Ontwikkelopgave Natura 2000 onveranderd groot blijft. Immers, als we weer economische activiteit in de buurt van Natura 2000 gebieden mogelijk zouden willen maken, zullen we als de wiedeweerga aan de slag moeten met natuurherstelmaatregelen. Maar juist deze verheugende zin is in de definitieve versie van het akkoord eruit gehaald. Hoe moeten we dit interpreteren? Betekent dit dat deze coalitie onze natuurherstelmaatregelen nu toch minder belangrijk vindt?

Over de energietransitie. We vinden het mooi dat het college aan de slag wil gaan en geen discussie begint over nieuwe langjarige ambities. Maar de doelstelling van 20% duurzame energie in het jaar 2023 wordt in het coalitieakkoord niet herhaald. Staat deze doelstelling voor deze coalitie nog overeind?

Opvallend is verder dat in het coalitieakkoord met geen woord wordt gerept over de sociale acceptatie van LHBTI’ers in onze provincie. En dat is natuurlijk een punt van onze aandacht, juist gezien de deelname van de SGP in deze coalitie. Graag een toelichting op het ontbreken van dit onderwerp in het akkoord. Wat betekent de deelname van de SGP voor de positie van Overijssel als regenboogprovincie. En welke afspraken zijn hierover gemaakt tussen de coalitiepartijen?

Voorzitter, ik rond af. Zowel het klimaat- als het landbouwbeleid is in een beslissende fase beland, zo concludeert het PBL in de Balans van de Leefomgeving 2018. De opgaven voor de leefomgeving zijn groot. Nederland kent een te hoge uitstoot van broeikasgassen om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen, delen van de landbouw lopen hard tegen maatschappelijke en ecologische grenzen aan en de biodiversiteit staat sterk onder druk. De komende vier jaar zijn hierin cruciaal. Wij wensen dit college daarom veel wijsheid toe om de juiste keuzes te maken. En als haas in de marathon zullen we het college blijven herinneren aan haar belofte verder te kijken dan het eigenbelang, en dan vooral naar het belang van onze planeet.

Dank u wel