Opinie: Stal­branden vooral een politiek probleem

De stalbrand die in de nacht van zondag op maandag een varkensstal in het Twentse Agelo in de as legde, volgt kort op de ramp in een megastal in het Gelderse Erichem (20.000 varkens) en op de stalbranden in Heeswijk-Dinther (4000 varkens) en in Nederweert (76.000 kippen). Woensdagochtend kwamen opnieuw 40.000 kippen om bij een stalbrand in Swifterbant. Volgens Wakker Dier komt het totaal aantal dieren dat dit jaar levend verbrandde daarmee op 225.000. Dat is al meer dan in heel 2016, toen er 201.000 dieren omkwamen bij stalbranden.

Deze dramatische aantallen maken duidelijk dat de huidige regelgeving tekort schiet. Ook het Actieplan Stalbranden 2012-2016 heeft daarin nauwelijks verbetering gebracht. In dit actieplan werken LTO Nederland, de Dierenbescherming, de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR), het Verbond van Verzekeraars en de Rijksoverheid samen om te proberen het aantal stalbranden te verminderen. Sinds 2014 moeten boeren bij nieuwbouw of renovatie de stal op delen in compartimenten van maximaal 2500 m2 en werken met brandveiligere materialen.

Deze iets hogere eisen aan nieuwe stallen zijn lang niet voldoende. Het meest schrijnende is dat er niets is veranderd voor bestaande stallen, deze blijven net zo slecht beveiligd tegen brand als een willekeurige opslagloods. Maar de nieuwe regels schieten zelf ook tekort. Voor de hand liggende maatregelen zoals het installeren van brandmelders en een sprinklerinstallatie zijn niet voorgeschreven. En er zou natuurlijk een verplichting moeten komen voor een vrije uitloop voor de dieren, zodat ze bij brand naar buiten kunnen ontsnappen.

Maar ook de handhaving van de paar regels die er wel zijn, vertoont gaten. Te gemakkelijk worden de regels even ter zijde geschoven. Een voorbeeld hiervan is de vergunning die de Sallandse gemeente Raalte afgelopen mei heeft afgegeven voor het uitbreiden van een varkensstal in Mariënheem. Deze vergunning is afgegeven aan Sebava, het bedrijf van Adriaan Straathof, ook eigenaar van de vorige maand uitgebrande varkensstal in Erichem. Twee van de vier varkensstallen in Mariënheem zijn ruim groter dan de maximale 2500 m2 die is voorgeschreven en zijn dus in strijd met het Bouwbesluit. De brandweer IJsselland heeft hierbij zeer kritische kanttekeningen geplaatst in haar advies aan de gemeente . De norm die is gehanteerd om aan te tonen dat de grotere stallen toch acceptabel (gelijkwaardig) zouden zijn is namelijk helemaal niet bedoeld om af te wijken van de eisen die het Bouwbesluit stelt ter voorkoming van dierenleed bij brand in dierenverblijven. Desalniettemin heeft de gemeente Raalte de vergunning afgegeven. Zomaar, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, zelfs zonder een toelichting te geven op de dierenwelzijnsaspecten.

Betere regelgeving moet komen van de politiek. De provincie zou eisen kunnen stellen voor voldoende tussenruimte tussen de stallen, zodat, in geval van brand, de brandweer er goed bij kan. Maar verscherpte preventieve maatregelen moeten vooral komen van de landelijke politiek. Een motie van de Partij voor de Dieren die de regering oproept om aanvullende maatregelen te treffen om het aantal stalbranden terug te dringen, werd begin juli nog verworpen door een Kamermeerderheid van o.a. D66, CDA, VVD en de CU, precies de partijen die ook in Overijssel de dienst uit maken.

Dat het niet lukt om het aantal stalbranden terug te dringen is geen technisch probleem. Het is een politiek probleem.

Luuk Folkerts

Statenlid Partij voor de Dieren Overijssel

Geplaatst op 23 augustus in de Tubantia en op 28 september in de Stentor.