Bijdrage Inves­te­rings­pro­gramma Agro & Food

Voorzitter, dank u wel.

Bij de bespreking van het coalitieakkoord heeft onze fractie dit college veel wijsheid toegewenst om de juiste keuzes te maken. En ik heb daarbij het Planbureau voor de leefomgeving aangehaald dat aangeeft dat zowel het klimaatbeleid als het landbouwbeleid is in een beslissende fase zijn beland. De opgaven voor de leefomgeving zijn groot. Delen van de landbouw lopen hard tegen maatschappelijke en ecologische grenzen aan en de biodiversiteit staat sterk onder druk. Ik zou mijn volledige spreektijd kunnen vullen met het opnoemen van de adviezen en wetenschappelijke rapporten waarin wordt geconcludeerd dat de transitie van onze landbouw pure noodzaak is. Dat zal ik niet doen.

Voorzitter, nu zien we in het voorliggende voorstel Agro & Food echt wel een aantal verbeteringen ten opzichte van het vorige programma, maar echte keuzes, de noodzakelijke keuzes, worden nog steeds niet gemaakt. Dat het in het programma gaat om het verminderen van de ecologische voetafdruk is winst. En dat we ons voortaan richten op kringlooplandbouw ook. Maar vervolgens lezen we in het voorstel dat het nieuwe programma Agro & Food moet bijdragen aan “dubbele punt” – en dan volgen 7 brede aandachtspunten. Van energietransitie tot leefbaar platteland. Van circulaire economie tot een schone leefomgeving. Dat is geen richting; daarmee kun je alle kanten op. En daarmee is bij ons de zorg terug dat er weer een uitvoeringsprogramma opgetuigd gaat worden waar van alles onder past, ook zaken die niet bijdragen aan de kerndoelstelling van de transitie naar kringlooplandbouw. En dat terwijl het budget voor dit programma juist minder is geworden. Ten opzichte van het vorige Agro & Food programma is het budget gehalveerd. Ook dat vraagt om focus.

Voorzitter, bij de behandeling in de commissie heb ik geconstateerd dat deze zorg, deze wens om meer focus aan te brengen in het programma, breed gedeeld werd. En het kán wel, meer focus. De Werkgroep Kringlooplandbouw van het ministerie van LNV formuleert het heel concreet. Bij kringlooplandbouw gaat het om 6 kernthema’s: als eerste gaat het om de bodemkwaliteit, dit is de basis, vervolgens om bemesting en diervoeding, beide met circulaire grondstoffen en tot slot drie randvoorwaarden, namelijk de verbinding met het klimaat, de verbinding met biodiversiteit en de verbinding met de consument.

Zes goed doordachte kernthema’s. Daar kunnen wij zo bij aansluiten. Daarmee brengen we de broodnodige focus aan. En daarvoor dienen wij dan ook amendement in, samen met D66 en de SP.

Voorzitter, het zou een blunder zijn als we niet groener uit de coronacrisis komen. Juist nu door het coronavirus de waarde van lokale voedselvoorziening zo zichtbaar wordt. Juist nu de coronacrisis laat zien dat het echt wel kán om het roer radicaal om te gooien. Juist nu is een uitgelezen kans om de transitie naar kringlooplandbouw te versnellen. Verder investeren in intensieve, reguliere of productie-gedreven landbouw - of welk label je er ook maar aan wilt hangen – dat zorgt alleen maar voor vertraging. Willen we als provincie onze natuur én onze boeren toekomstperspectief bieden, dan moeten we juist nu keuzes durven maken.

Dank u wel.

Tweede termijn

Voorzitter, dank u wel.

Waar het om gaat is dat we die €6 miljoen heel breed in kunnen zetten, of daar waar nodig om de landbouwtransitie te bevorderen. En ja, ook het WUR rapport noemt allerlei zijpaden, die zeker ook een relatie hebben met kringlooplandbouw. Maar wat het amendement beoogt is om, voor de inspanningen die wij als Overijssel gaan leveren in de richting van kringlooplandbouw, focus aan te brengen. Dat daarnaast allerlei zaken te verzinnen zijn - u weet, wij zijn ook heel erg voor de energietransitie, wij zijn ook heel erg voor een leefbaar platteland, maar daar hebben we separate programma's voor. We moeten oppassen om dat beetje geld wat we hebben voor agro en food, aan te wenden voor reguliere, intensieve landbouw. Investeren in regulier vertraagt de transitie naar kringloop.

Voorzitter, omdat we merken dat ons amendement zeer waarschijnlijk geen meerderheid zal halen, dienen wij ook een motie in. Want zolang PS geen duidelijke kaders stelt, kan PS ook haar controlerende taak niet uitvoeren. Als die kaders wel terug komen in het uitvoeringsprogramma, dan zal PS ook dat programma moeten vaststellen. Wij dienen daarom een motie in waarmee wij GS oproepen om het uitvoeringsprogramma Agro & Food ter besluitvorming voor te leggen aan PS.