Algemene beschouwing begroting 2020

Voorzitter,

De Partij voor de Dieren wil het vandaag hebben over de struisvogel. Ik heb het voor de zekerheid even nagekeken, maar het verhaal dat een struisvogel z’n kop in het zand steekt bij naderend onheil is een fabeltje. Maar struisvogelpolitiek is helaas geen fabeltje.

Struisvogelpolitiek is doen alsof het er niet is. Wij, politici en bestuurders, zijn daar best goed in.

Het is al bijna 35 jaar geleden dat ik – ik zat toen in de collegebanken – uitgelegd heb gekregen hoe het zit met CO₂ als broeikasgas en wat, als we zouden doorgaan met het verstoken van fossiele brandstoffen, de gevolgen zouden zijn voor het klimaat op onze planeet. Dat is gewoon natuurkunde.

Ik was toen – als student - zo naïef om te denken dat als de wetenschap de mechanismes van de opwarming van de aarde maar goed zou ontrafelen, dat wij, mensen, dan toch vast en zeker zouden ingrijpen voor het te laat is. Maar zo werkt dat niet. Er zijn allerlei mechanismes in mensen, en zeker in de politiek, die dit verhinderen. Wezenlijke veranderingen doorvoeren is ontzettend moeilijk. Doen alsof het probleem er niet is, blijkt vaak veel aantrekkelijker: struisvogelpolitiek.

Wat betreft klimaatverandering hebben de meesten van ons intussen wel de kop uit het zand gehaald. We hebben twee weken geleden het klimaatakkoord met grote meerderheid aangenomen en we gaan nu echt aan de slag. De analyses zijn gemaakt, de lijnen zijn uitgezet, het geld is gereserveerd.

Want, voorzitter, elke crisis is ook een kans om echt iets te veranderen.

Zo ook de stikstofcrisis.

Maar, voorzitter, ik vrees dat ik ook bij de stikstofproblematiek weer te naïef ben. Toen het Europese Hof van justitie vorig jaar uitspraak deed inzake het Programma aanpak stikstof (PAS) dacht ik toch echt dat we ons wel zouden gaan voorbereiden op het waarschijnlijke scenario dat het PAS door de Raad van State onderuit gehaald zou worden. Maar nee, ondanks alle kritische juridische analyses, interessant genoeg juist ook vanuit onze eigen organisatie, bleef de kop in het zand.

En ook nu – nu de uitspraak van de Raad van State er ligt - zie je de verschillende mechanismes om maar niets wezenlijks te hoeven veranderen zich aftekenen.

Een deel van onze Staten kiest er voor om de uitspraak van ons hoogste rechtscollege naast zich neer te leggen. Gewoon negeren die uitspraak. Waarbij ze blijkbaar niet wensen te zien dat daarmee ook de rechtsstaat door het putje wordt gespoeld.

Een ander deel van onze Staten probeert te suggereren dat we in Overijssel teveel natuur zouden hebben. Of dat die natuur te veel versnipperd is. Of dat onze natuur teveel beschermd zou zijn. Of dat we onze natuur op de verkeerde plekken hebben aangelegd; ik bedoel, dan sta je lekker in de file op de N35 en dan zie je links van de weg natuur en ook rechts van de weg natuur – wie verzint ook zoiets? En dat de oplossing daarom zou zijn om minder natuur te hebben. Het is juist dit soort denken wat de stikstofcrisis heeft veroorzaakt.

En dan het CDA, de grootste coalitiepartij. Zelfs een suggestie in een intern discussiestuk dat duurzaamheid, dierenwelzijn en N.B. het inkomen van de boeren wel eens belangrijker zou kunnen zijn dan onze exportpositie – mij lijkt het volstrekt een open deur – zelfs die suggestie moest direct de nek worden omgedraaid. Je zou bij zo’n discussie tenslotte eens tot een inzicht kunnen komen.

Struisvogelpolitiek. Herman Wijffels zegt het zo: “Het CDA is geen voorloper als het om veranderingsgezindheid gaat.” Dat lijkt me een juiste constatering.

Voorzitter, wat er wel moet gebeuren is dit. Per Natura-2000 gebied kijken wat er nodig is om de stikstofdepositie onder de kritische limiet te brengen. Bufferzones aanleggen. Veestapel verkleinen. Analyseren waar de snelheid op de wegen moet worden teruggebracht, hoeveel veehouderijen in de buurt moeten worden uitgekocht, hoeveel dat gaat kosten en hoeveel tijd we daarvoor nodig hebben. Analyses maken, lijnen uitzetten, geld reserveren. We weten het wel, maar we doen het niet.

En dat is niet de schuld van een Afrikaanse loopvogel.

Dank u wel.